CẢNH GIÁC VỚI CHỨNG TRẦM CẢM

Sức khỏe là gì?

Sức khỏe lâu nay được xem như là tình trạng không có bệnh tật, đau yếu. Nhưng theo khái niệm mới  của WHO – Tổ Chức Y Tế Thế Giới, khái niệm về sức khỏe có ý nghĩa rộng hơn – đó là “một trạng thái thoải mái về thể chất, tinh thần và xã hội chứ không chỉ đơn thuần là không có bệnh tật”.

Nói cách khác, bạn có thể có một cơ thể khỏe mạnh – cholesterol thấp, cân nặng hợp lý, thể chất tốt – nhưng điều đó không có nghĩa bạn thực sự khỏe mạnh. Sức khỏe tinh thần cũng có tầm quan trọng như sức khỏe thể chất vậy.

Chứng trầm cảm là một trong những bệnh tâm thần được chuẩn đoán phổ biến nhất. Ước tính khoảng 7% người Mỹ trưởng thành tổn thương bởi căn bệnh này – khoảng 16 triệu người có ít nhất một giai đoạn trầm cảm mỗi năm.

Các cung bậc cảm xúc là một phần tạo nên con người chúng ta. Trầm cảm thì không phải chỉ là sự buồn bã. Nó có đặc trưng kéo dài nhiều tuần với các triệu trứng như tâm trạng buồn, giảm bớt hứng thú đối với những hoạt động từng đem lại niềm vui, tăng cân hoặc giảm cân, mệt mỏi, cảm giác tội lỗi, khó khăn khi tập trung, và liên tục nghĩ đến cái chết.

Thực tế cho thấy, bệnh trầm cảm có thể là một căn bệnh đe dọa đến tính mạng.

Tại Việt Nam, theo Bệnh Viện Tâm Thần Trung Ương 1, tỷ lệ mắc 10 chứng rối loạn tâm thần phổ biến trong năm 2014 là 14,2%, trong đó riêng rối loạn trầm cảm chiếm 2,45%. Tỷ lệ tự sát trong năm 2015 là 5,87 trên 100.000 dân. Tự tử là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 2 ở nhóm tuổi 15 đến 29. Khoảng 79% số vụ tự tử trên toàn cầu xảy ra ở các nước thu nhập thấp và trung bình. (Nguồn: WHO)

Đối với trẻ em và vị thành niên ở Việt Nam tỷ lệ mắc các vấn đề sức khỏe tâm thần chung từ 8% đến 29%. Các loại hình vấn đề sức khỏe tâm thần phổ biến nhất trong trẻ em Việt Nam là các vấn đề hướng nội (ví dụ: lo âu, trầm cảm, cô đơn) và các vấn đề hướng ngoại (ví dụ: tăng động và giảm chú ý). (Nguồn: UNICEF)

Theo Tiến Sỹ Nguyễn Doãn Phương, Viện Trưởng Viện Sức Khỏe Tâm Thần (Bệnh viện Bạch Mai)- cho biết tại Việt Nam hiện có khoảng 30% dân số có rối loạn tâm thần, trong đó tỷ lệ trầm cảm chiếm 25%.

Trầm cảm có thể xảy ra ở nhiều lứa tuổi nhưng phổ biến nhất là từ 18 đến 45 tuổi. Đặc biệt, phụ nữ có nguy cơ mắc trầm cảm nhiều hơn nam giới gấp 2 lần.

Đối tượng dễ rơi vào trầm cảm:

– Người vừa trải qua chấn thương nặng ở não bộ…

– Trải qua sự khủng hoảng lớn gây sang chấn tâm lý (phá sản, nợ nần, mất đi người thân, gia đình con cái không hòa hợp, áp lực công việc quá lớn…)

– Phụ nữ trước hoặc sau sinh (thay đổi nồng độ hormone trong cơ thể).

– Học sinh, sinh viên chịu nhiều áp lực học tập và thi cử.

– Phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh…

Vì vậy sức khỏe tinh thần dường như đóng một vai trò nhất định đối với sức khỏe thể chất. Đó là lý do tại sao thực phẩm bạn ăn vào hỗ trợ cả thể chất và tinh thần là điều quan trọng. Những thực phẩm thông thường từ các loại rau lá xanh đậm đến các loại cà chua có tác động tích cực đến sinh hóa ở não và giúp ngăn ngừa chứng trầm cảm. Còn có những hợp chất trong thực phẩm có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm như axit arachidonic, là một chất gây viêm được tìm thấy chủ yếu ở thịt gà và trứng có khả năng tác động xấu đến tâm trạng thông qua gây viêm não.

Các nghiên cứu về tâm trạng và cảm xúc của những người theo chế độ ăn thực vật cho thấy ăn ít thịt hơn tốt cho thể chất và rất có lợi cho cảm xúc. Nhóm theo chế độ ăn thực vật thấy tiêu hóa tốt hơn, nhiều năng lượng và giấc ngủ sâu hơn, các chức năng thể chất, sức sống và sức khỏe tinh thần cải thiện đáng kể đẫn đến hiệu suất công việc cũng được caỉ thiện đáng kể.

Các thuốc chống trầm cảm được sản xuất nhằm cải thiện nồng độ các chất dẫn truyền thần kinh, nhưng trong nhiều loại trái cây và rau củ như: táo, quả mọng, nho, hành, trà xanh… các rau gia vị như: cây đinh hương, kinh giới, quế và nhục đậu khấu… chất dinh dưỡng trong các loại thực vật trên cũng có tác dụng cải thiện các chất dẫn truyền thần kinh một cách tự nhiên.

Những loại hạt như:  hạt mè, hạt hướng dương, hạt bí… có thể hỗ trợ vận chuyển tryptophan vào não, trong vòng một giờ sau khi ăn cải thiện đáng kể mức độ lo âu. Ngửi hoa nghệ tây trong 20 phút cũng làm giảm đáng kể các triệu chứng lo âu. Cà chua giàu chất chống oxy hóa, rau lá xanh giàu folate rất tốt cho cơ thể và trí óc.

Thực hiện lối sống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, không sử dụng thực phẩm chế biến sẵn là một phương pháp trị lệu tự nhiên và ít tốn kém để có một bộ não khỏe mạnh.

Nguồn: How not to die – Dr. Michael Greger